Hou de trein in het oog

De Duitse bezetting van Tsjechoslowakije speelt een concrete rol in Hou de trein in het oog (‘Ostre sledovane vlaky’, 1966), waarmee Jiri Menzel de Oscar voor beste buitenlandse film won. We zien lijken op het achterbalkon van een trein. SS-ers onder petten met glimmende doodskopjes. Er is een munitietrein. Een partizane. Een bom. Maar eerst zit Hou de trein in het oog tjokvol andere dingen. In argeloze stijl en satijnzacht zwartwit roept Jiri Menzel een dorpsstation op, met getingel, geratel, gehakkepuf. Alles oogt lieftallig, met absurde, licht perverse observaties als wapen tegen de al te grote schattigheid. In zorgvuldige composities vullen de personages elkaar aan tot een intieme puzzel, in samenspel met de grafische schoonheid van de lijnen van sporen, wissels en seinen. Milos, stationschef in opleiding, is klaar voor zijn toekomst. Tot hij gedwongen wordt onder ogen te zien dat zijn land in oorlog is.